ArtykułLa Salette

Konsekracja zakonna i saletyńska

Wychodząc od rzeczywistości dzisiejszego świata, możemy dostrzec rozbudzenie poczucia „misterium” pomimo, a może ze względu na stechnicyzowany i zmaterializowany świat. Nie można się temu dziwić, jeśli weźmie się pod uwagę choćby analogię następującą: bardziej czuje się potrzebę świeżego powietrza w pomieszczeniu, gdzie są okna zamknięte, niż na świeżym powietrzu. 

Tą świeżością w świecie jest świętość, czyli świadectwo Jezusa o Ojcu i Jego życie nam udzielone. Jest to łaska Boga, która wszystko pragnie konsekrować i uświęcić. Dlatego: „kon-sekracja”: z-, współ- świętość, uświęcenie (odtąd „konsekracja” będzie oznaczana literą „K”). 

Tak dokonuje się konsekracja sakralna. Można wyróżnić różne stopnie-etapy tej konsekracji, które dokonują się przez, z i w Chrystusie: 

  • początkowa i uniwersalna: wszystko jest zanurzone w Bogu: „W Nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy” (Dz 17, 27). 
  • w historii (lub: historyczna): Bóg wchodzi w historię i zawiera przymierze z Izraelem: „Ty bowiem jesteś narodem poświęconym Panu, Bogu twojemu. Ciebie wybrał Pan, Bóg twój, byś spośród wszystkich narodów, które są na powierzchni ziemi, był ludem będącym Jego szczególną własnością” (Pwt 7, 6). 
  • historyczna w pełni czasów (nowa i pełna): dopełnienie K dokonuje się w Chrystusie. Samo Zwiastowanie jest już aktem K. Oto Duch Święty „zstępuje” i moc Najwyższego „osłania” (znajdujemy tu podobieństwo do K świątyni Salomona – 1 Krl 8, 10). Chrystus K nas w swojej prawdzie i przez Krzyż czyni świętymi i nieskalanymi, pojednanymi z Bogiem: K i uświęcenie całej rzeczywistości utożsamia się z pojednaniem wszystkiego w Chrystusie (Kol 1, 19nn.) Kościół posłany jest, aby uświęcać pouczając i świadcząc o prawdzie Chrystusa. Kościół, poprzez Słowo i Sakramenty kontynuuje dzieło Jezusa w Duchu. 
  • eschatologiczna: wraz z przyjściem Jezusa Chrystusa na końcu czasów, kiedy wszystko, co zwraca swe oblicze ku Bogu, zostanie napełnione Jego życiem. 

K może też być rozpatrywana na innych płaszczyznach. Istnieje więc obok K w sensie sakralnym, K w sensie moralno-ascetycznym (jako ufne oddanie się Bogu), w sensie eklezjalno-rytualnym (jako akt liturgiczny), i w sensie biblijno-teologicznym (jako darowanie Ducha Chrystusa wraz z laską powołania). 

Chrystus jako pierwszy w pełni Konsekrowany i Konsekrujący Duchem i Prawdą: „Jeżeli /Pismo/ nazywa bogami tych, do których skierowano słowo Boże – a Pisma nie można odrzucić, to jakżeż wy o Tym, którego Ojciec poświęcił i posłał na świat, mówicie: Bluźnisz, dlatego że powiedziałem: Jestem Synem Bożym?” (J 10, 36). „ Oni nie są ze świata, jak i Ja nie jestem ze świata. Uświęć ich w prawdzie. Słowo Twoje jest prawdą. Jak Ty Mnie posłałeś na świat, tak i Ja ich na świat posłałem. A za nich Ja poświęcam w ofierze samego siebie, aby i oni byli uświęceni w prawdzie” (J 17, 16nn). 

Św. Paweł widzi osobę chrześcijanina jako włączoną w Chrystusa i konsekrowaną przez Niego: „do tych, którzy zostali uświęceni w Jezusie Chrystusie i powołani do świętości wespół ze wszystkimi, którzy na każdym miejscu wzywają imienia Pana naszego Jezusa Chrystusa” (1 Kor 1, 2); „jestem z urzędu sługą Chrystusa Jezusa wobec pogan sprawującym świętą czynność głoszenia Ewangelii Bożej po to, by poganie stali się ofiarą Bogu przyjemną, uświęconą Duchem Świętym” (Rz 15, 16); „Zechciał bowiem /Bóg/, aby w Nim zamieszkała cała Pełnia, i aby przez Niego znów pojednać wszystko z sobą: przez Niego – i to, co na ziemi, i to, co w niebiosach, wprowadziwszy pokój przez krew Jego krzyża. I was, którzy byliście niegdyś obcymi /dla Boga/ i /Jego/ wrogami przez sposób myślenia i wasze złe czyny, teraz znów pojednał w doczesnym Jego ciele przez śmierć, by stawić was wobec siebie jako świętych i nieskalanych, i nienagannych” (Kol 1, 19-22). 

Podobnie św. Piotr apostoł: „„Oczekujemy jednak, według obietnicy, nowego nieba i nowej ziemi, w których będzie mieszkała sprawiedliwość. Dlatego, umiłowani, oczekując tego, starajcie się, aby /On/ was zastał bez plamy i skazy – w pokoju, a cierpliwość Pana naszego uważajcie za zbawienną” (2 Pt 3, 13n.) 

Także list do Hebrajczyków: „Tak bowiem Ten, który uświęca, jak ci, którzy mają być uświęceni, z jednego /są/ wszyscy. Z tej to przyczyny nie wstydzi się nazywać ich braćmi swymi” (2, 11); „/Syn/, który jest odblaskiem Jego chwały i odbiciem Jego istoty, podtrzymuje wszystko słowem swej potęgi, a dokonawszy oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawicy Majestatu na wysokościach” (Hbr 1, 3). 

Wreszcie o eschatologicznej konsekracji i odnowieniu wszelkich istot, zwracających swe pragnienie ku Bogu, mówi ostatnia księga Biblii, tzn. Apokalipsa św. Jana: „Święty, Święty, Święty, Pan Bóg wszechmogący, Który był i Który jest, i Który przychodzi” (Ap 4, 8); „I usłyszałem donośny głos mówiący od tronu: Oto przybytek Boga z ludźmi: i zamieszka wraz z nimi, i będą oni jego ludem, a On będzie Bogiem z nimi. I otrze z ich oczu wszelką łzę, a śmierci już odtąd nie będzie. Ani żałoby, ni krzyku, ni trudu już /odtąd/ nie będzie, bo pierwsze rzeczy przeminęły. I rzekł Zasiadający na tronie: Oto czynię wszystko nowe. I mówi: Napisz: Słowa te wiarygodne są i prawdziwe. I rzekł mi: Stało się. Jam Alfa i Omega, Początek i Koniec. Ja pragnącemu dam darmo pić ze źródła wody życia” (Ap 21, 3-6).. 

Chrystus przekazuje swoją moc rodzącemu się Kościołowi przez apostołów: ich władza konsekracji staje się sakramentalna. Przede wszystkim Chrystus mówi: „Kto uwierzy i chrzest przyjmie, będzie zbawiony”. Chrzest wierzącego jest więc podstawową konsekracją chrześcijańską. Nigdy nie można go utracić, bo wyciska znamię. Później słowa Jezusa: „Czyńcie to na moją pamiątkę” oznaczają, że apostołowie mają sakramentalnie ponawiać gest, którym Pan uświęcił i konsekrował świat. Następnie apostołowie otrzymują Ducha, który umacnia i uświęca wierzących, a przez przebaczenie odnawia świętość utraconą na skutek grzechu, czyli rekonsekruje: „Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam. Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane” (J 20, 21nn). Ta władza konsekracji pozostaje w Kościele, który przez Słowo i Sakramenty konsekruje i re-konsekruje wszystko. Chrzest, Eucharystia, Bierzmowanie i Pojednanie to drogi, którymi przychodzi do człowieka z uświęceniem Chrystus w Kościele. 

Jest wielowiekową tradycją chrześcijaństwa, że kiedy Kościół potwierdza swoim autorytetem zobowiązanie do praktykowania trzech rad ewangelicznych, ma miejsce zakonna konsekracja wierzącego na wzór oddania się Chrystusa Bogu i Kościołowi (KPK 571). 

Zakonna K poprzez śluby nie jest sakramentalna, a zatem nie pozostawia znamienia. Ta K, to poświęcone Chrystusowi życie poprzez ślubowanie ewangelicznych rad czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. „Przez śluby albo inne święte więzy naturą swą podobne do ślubów. którymi chrześcijanin zobowiązuje się do praktykowania trzech […] rad ewangelicznych, oddaje się on całkowicie na własność umiłowanemu nade wszystko Bogu tak, że z nowego i szczególnego tytułu poświęca się służbie Bożej i Jego czci” (LG 44). 

Jest więc K zakonna szczególnego rodzaju kwitnieniem i owocowaniem K chrzcielnej. Bo chrzest to nie tylko „brama Kościoła”. Chrzest jest również drogą, która służy Chrystusowi, aby pociągać nas za sobą i włączać w swoją jedynie pełną konsekrację Bogu. Dokonuje się przedziwna wymiana, „admirabile commercium”: życie Chrystusa staje się moim i moje staje się Jego życiem. 

Sobór Watykański stwierdza: „Członkowie wszystkich instytutów powinni to sobie uświadomić, że przez profesję rad ewangelicznych odpowiedzieli na wezwanie Boże w tym znaczeniu, iż żyją dla samego Boga. umarłszy nie tylko dla grzechu, lecz także wyrzekłszy się świata. Cale bowiem swoje życie oddali na Jego służbę, co stanowi jakaś szczególną konsekrację, która korzeniami sięga głęboko w konsekrację chrztu i pełniej ją wyraża” (PC 5). Osoba konsekrowana staje się zatem jakby sakramentem, a jej życie uwielbieniem Pana, bowiem przez ślubowanie rad ewan­gelicznych stara się żyć wyłącznie dla Boga. W ten sposób poprzez swe poświęcenie wyraża tajemnicę konsekracji chrztu. 

K zakonnej odpowiada swoisty sposób jej realizacji. Choć pozostaje on w związku z ogólnym powołaniem do świętości, nabiera szczególnych także cech. Dążenie do świętości staje się dążeniem do świętości zakonnej wg powołania i otrzymanego charyzmatu, bo istotą świętości jest pełnienie woli Boga. Świętość jest owocem nie tylko łaski, ale również wysiłków człowieka, który chce wypełnić przymierze zawarte z Bogiem poprzez śluby rad ewangelicznych. 

Inaczej przeżywa się K w życiu kontemplacyjnym, a inaczej czynnym. Nasze Zgromadzenie nie ma charakteru kontemplacyjnego, lecz czynny i apostolski. Należy jednak pamiętać, co powiedział Sobór, a mianowicie, że życie w takich instytutach winno być przepojone duchem apo­stolskim, przy czym „cala działalność apostolska ma być nacechowana duchem zakonnym”(PC 8). Na czym ma to polegać? Szukając przede wszystkim i jedynie Boga trzeba połączyć kontemplację, przez którą łączy się profes myślą i sercem z Bogiem, z miłością apostolską, przez którą czyni się wysiłek, by przyłączyć się do dzieła odkupienia bliźnich i poszerzania Królestwa Bożego. 

Niezwykłym wzorem K chrześcijańskiej i zakonnej jest Maryja. Maryja całe swe życie przeżywała jako doświadczenie Ducha Świętego, który od początku napełnił ją i konsekrował swoją łaską. Intensywnie przeżywa więc Maryja drogę wiary: w całkowitej uległości Bogu, ale też z osobistym zaangażowaniem niesie bogactwo tajemnicy Boga wszystkim ludziom: współkonsekruje więc wszystko wraz z Bogiem. Od Niepokalanego Poczęcia, aż po Krzyż i Zesłanie Ducha Świętego staje się Maryja najwspanialszym wzorem życia osoby konsekrowanej: umiłowawszy wolę Boga, z macierzyńską miłością przyjmuje Chrystusa i naśladuje Go najdoskonalej. Mówi o tym Jan Paweł II w Redemptionis donum: „Wśród wszystkich osób poświęconych bez reszty Bogu, Ona jest Pierwsza. Ona – Dziewica z Nazaretu – jest też najpełniej Bogu poświęcona, najdoskonalej konsekrowana. Jej miłość oblubieńcza osiąga szczyt w Boskim Macierzyństwie z mocy Ducha Przenajświętszego. Ona, która jako Matka nosi Chrystusa w swych ramionach, równocześnie najdoskonalej wypełnia jego wezwanie: „Pójdź za Mną”. I idzie za Nim – Ona, Matka – jako za swym Mistrzem w czystości, ubóstwie i posłuszeństwie” (RD 17). „Dla osoby konsekrowanej Maryja jest także w bardzo szczególny sposób Matką. Jeśli bowiem nowe macierzyństwo powierzone Maryi na Kalwarii jest darem dla wszystkich chrześcijan, to ma ono szczególną wartość dla tego, kto całkowicie oddał swe życie Chrystusowi. „Oto Matka twoja” (J 19, 27): słowa Jezusa skierowane do ucznia, „którego miłował” (J 19, 26), zyskują wyjątkową głębię w życiu osoby konsekrowanej. Zostaje ona bowiem powołana wraz z Janem, aby wziąć do siebie Maryję (por. J 19, 27), kochać Ją i radykalnie naśladować, zgodnie z naturą swego powołania, a w zamian doznawać od Niej szczególnej macierzyńskiej dobroci. Maryja udziela jej tej miłości, dzięki której może ona codziennie ofiarować życie dla Chrystusa, współpracując z Nim dla zbawienia świata. Dlatego synowska więź z Maryją stanowi uprzywilejowaną drogę wierności wobec otrzymanego powołania oraz najskuteczniejszą pomoc do wzrastania w nim i przeżywania go w pełni” (Vita consecrata, 28). 

Obok ogólnej i zakonnej K, można mówić o konsekrecji saletyńskiej. Obecność Maryi w La Salette i zaangażowanie Kościoła w tym, co dotyczyło objawienia, pozwalają nam mówić o podwójnym wymiarze K saletyńskiej. Jest to nade wszystko K całego ludu Bożego, a w szczególności Melanii i Maksymina jako bezpośrednich świadków. 

Drugi wymiar to K Misjonarzy Saletynów, jako spadkobierców i głosicieli misterium La Salette. Oto podstawowe elementy zewnętrzne i wewnętrzne, świadczące o K saletyńskiej:

  • odosobnienie nawiązujące do przymierza na Synaju i konsekracji w ST;
  • światło obejmujące dzieci, jak obłok spoczywający nad Arką Przymierza i świątynią Salomona, oraz jak Duch Święty osłaniający Maryję;
  • słowo Orędzia, mające skłaniać do posłuszeństwa Słowu Prawdy i nakazom Pana („Uświęć ich w Prawdzie. Słowo Twoje jest Prawdą”; „Jeżeli mój lud nie zechce się poddać…”);
  • ukazanie środków świadczących o konsekracji i podtrzymujących ją (uległość Panu, odkrywanie Jego obecności i działania w świecie, dobra modlitwa, modlitwa wstawiennicza za świat, Eucharystia, post, pokuta głodem, dzielenie się chlebem powszednim, praca w tygodniu i świętowanie niedzieli);
  • umocnienie Mocą z Wysoka i rozesłanie („tak uczynił Chrystus z uczniami udzielając im swego Ducha i posyłając ich do głoszenia prawdy Ewangelii i tak uczyniła Maryja z dziećmi i misjonarzami z La Salette, których upoważniła do głoszenia Jej „wielkiej nowiny” i wzywania świata do zwrócenia się ku Bogu).
  • dekret Kościoła i potwierdzenie autorytetem nie tylko samego faktu La Salette, ale również zatwierdzenie rodziny zakonnej Misjonarzy Matki Bożej Saletyńskiej.

Wielkie bogactwo teologiczne Objawienia saletyńskiego znajduje swych spadkobierców w saletynach i saletynkach, którzy przyjmują dar Maryi i oddają się całym sercem – jak Ona sama – Bogu, poprzez śluby rad ewangelicznych.